Solunum Fonksiyon Testi Nedir?
Solunum fonksiyon testi, akciğer performansınızı ve hava yolu direncinizi değerlendiren klinik bir testtir. Solunum bozukluğu veya astım gibi solunumla ilgili sorunların belirlenmesine yardımcı olabilir. Solunum fonksiyon testi, belirli bir süre içinde üfleyebildiğiniz hava miktarını ölçmek için bir solunum fonksiyon cihazı (FlexiVent) kullanır. Solunum fonksiyon cihazı bazen spirometre olarak da adlandırılır.
Spirometre, bir cihaza üflemeyi içerir. Bu hava akışı daha sonra doktorunuzun nefes alırken ve verirken akciğer kapasitenizin doğru ölçümlerini yapmasına yardımcı olmak için sayılara dönüştürülür. Spirometreler astım, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), kistik fibrozis veya solunum sorunlarına neden olan diğer solunum yolu hastalıklarından muzdarip kişiler tarafından kullanılır.
Spirometri, işyeri hekimliğinde akciğer fonksiyonlarını ölçmek için kullanılan ana yöntemdir ve astım ve KOAH'ın şiddetini belirlemenin yanı sıra tedavinin etkinliğini değerlendirmek için de kullanılır. Cerrahi müdahalenin uygun olup olmadığının belirlenmesine, hava kirleticileri ve toz gibi çevresel risk faktörlerinin etkilerinin değerlendirilmesine yardımcı olur. Spirometrik değerlendirme, ölçümleri etkileyebilecek boy ve kilo (vücut kitle indeksi), yaş, cinsiyet ve komorbidite gibi belirli özelliklere dikkat edilerek yapılmalıdır. Spirometri yoluyla yaşam kalitesinin/engelliliğin değerlendirilmesi klinik uygulamada giderek yaygınlaşmaktadır.
Spirometri Testi Neden Yapılır?
SFT, solunum yollarını ve akciğerleri etkileyen bazı maddelere maruz kalabilecek işçilerde akciğer kanseri ve akciğer hastalıkları riskini belirlemek için kullanılan bir testtir. Test sonuçları Göğüs Hastalıkları Uzmanı tarafından değerlendirilir.Spirometri, akciğer fonksiyonunu ölçen basit ve non-invaziv bir testtir. Bir kişinin ne kadar hava alıp verebildiğini ölçmek için bir spirometre kullanılır ve buna FEV1 (tam inspirasyondan sonraki ilk saniyede solunabilen hava hacmi) denir. Bu bilgilere dayanarak, akciğer uzmanınız veya sağlık uzmanınız akciğerlerinizin düzgün çalışıp çalışmadığını belirleyebilir.
Spirometri Testi Nasıl Hazırlanır?
Solunum fonksiyon testlerini yapmadan önce kişilerin izlemesi gereken belirli prosedürler vardır. Bu prosedürler hazırlık ve uygulamayı içerir. Hazırlık, test yapılmadan önce test için nasıl formda kalınacağına ve uygun hijyene ilişkin talimatları içerir. Uygulama, test sırasında nasıl düzgün nefes alınacağı ve test sırasında nefesin tam olarak ne zaman tutulacağına ilişkin talimatları içerir.
Rutin solunum fonksiyon testi, bir kişinin akciğerlerinin durumunu belirlemek için gereklidir. Genellikle göğüs hastalıkları uzmanı veya solunum terapisti gibi bir tıp uzmanı tarafından yapılır.
- Bir hastanın testten önce yapması gereken en önemli şeylerden biri, yaşını, boyunu ve vücut ağırlığını özel bir forma kaydetmektir.
- Akciğer hastalığı, göğüs enfeksiyonları veya kalp sorunları vb. ile ilgili herhangi bir öykü not edilmesi gereken diğer şeylerdir.
- Hastalar ayrıca sigara ve içki alışkanlıklarını da belirtmelidir.
- Solunum fonksiyon testinin tek bir hasta odasında yapılabildiğinin herkes farkında değildir. Bunun avantajı, hastaların bir bekleme odasında uzun süre beklemelerine gerek kalmaması ve test sırasında kendi alanlarında dinlenebilmeleridir.
- Muayene edilecek kişi o gün rahat kıyafetler tercih etmelidir.
- Burundan nefes alınmamasının önüne geçilmesi için burun delikleri özel bir aparat ile kapatılmaktadır.
- Muayene edilecek kişi muhakkak oturmalı ve dik bir pozisyonda durmalıdır.
Spirometri ve Meslek Hastalıkları
Çalışılan ortamda özellikle;
- Uçucu metal parçaları,
- Duman,
- Madeni gazlar,
- Çok sıcak çalışma ortamı,
- Rutubetten kaynaklanan sorunlar,
- Yapı kimyasalları,
- Tehlikeli ve uçucu kimyasalların bulunduğu ortamlarda başta KOAH olmak üzere bunlara bağlı olarakta solunum hastalıkları kendilerini göstermektedir.
Bu tür koşullara veya maddelere maruz kalmak astım veya astıma bağlı semptomların gelişmesine de yol açabilir. Bu nedenle, işyeri koşulları dikkate alınarak gerekli ölçüm, test ve muayenelerin zamanında yapılması büyük önem taşımaktadır.
Mesleki astım, ülke çapında milyonlarca çalışanı etkileyen, işle ilgili en yaygın akciğer hastalığıdır. Kimyasallar, küfler, tozlar ve buharlar dahil olmak üzere birçok farklı madde ve materyalden kaynaklanabilir. İş yerinde semptomlar gösteren bir çalışan iki kategoriden birine girer: Spesifik olmayan hava yolu iltihabı veya "hırıltılı solunum" sorunları olanlar, çevresel astımdan veya tahriş edici maruziyetle ilgili semptomlardan muzdarip olabilir. Hava akımı direnci artmış olanlarda - özellikle egzersize bağlı astımı olan hastalarda - hırıltılı solunum olmayabilir ancak efor sırasında hava akımında azalma olabilir.
Astım, çalışanların sağlığı ve refahı üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir. Astımlı bir çalışan işyerinde hırıltılı solunum, göğüste sıkışma hissi ve öksürük dahil ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere kötüleşen semptomlar yaşayabilir. Bir çalışan çalışma ortamında semptomlarda kötüleşme yaşıyorsa, çalışmaya devam etmesi ve aynı zamanda semptomların izlenmesi, teşhis ve tedavi hakkında daha fazla bilgi edinmesi önemlidir.
İş Yerinde Solunum Testinin Önemi
Spirometri testi, işyerinde çalışanların sağlığını değerlendirmek ve çalışanların işteki belirli görevleri güvenli bir şekilde yerine getirip getiremeyeceklerini belirlemek için yaygın olarak kullanılır.
Neden Spirometri Testi Yapılmalıdır?
İşle ilgili astım birçok çalışan için ciddi bir sorun olabilir. Mesleki Güvenlik ve Sağlık İdaresi (OSHA) yetişkin astım vakalarının yaklaşık yüzde 15'inin mesleki maruziyetlerden kaynaklandığını tahmin etmektedir. Bir kişide işle ilgili astım varsa, içinde bulundukları belirli iş ve işyeri ortamına atfedilen riskleri belirlemek ve azaltmak gerekir. Çoğu durumda, işle ilgili astımı olan kişiler, çalışmaya devam etmelerine izin verirken sağlıklarını koruyan bir plan geliştirmek için işverenleri ve bir iş sağlığı uzmanı ile birlikte çalışmaktan fayda göreceklerdir. Bu ancak periyodik muayeneler ve test sonuçları ile yapılabilir.
OSGB Kanunu nezdinde nasıl önlem alınmalıdır?
Mesleki astımı olan çalışanların maruziyetlerini önlemek için eğitim ve çalışma ortamının düzenli olarak değerlendirilmesi gibi proaktif önlemler alınmalıdır. Bir çalışan ne kadar çabuk tespit edilirse, durumu ortadan kaldırabilecek tedaviyi o kadar çabuk alabilir.
Mesleki astım, işyerinde toz, duman veya buhara maruz kalmanın neden olduğu, solunum yollarının kronik iltihaplı bir hastalığıdır. Bu nedenle, işverenlerin astımın ortaya çıkmasını önlemek için önlemler alması önemlidir. Örneğin, bir işveren bir çalışanında mesleki astım belirtilerini ne kadar erken tespit ederse, durumu tamamen ortadan kaldırabilecek tedaviye o kadar erken başlayabilir.
- Astımı olan ve astımı tetiklenen kişiler işlerini yapmakta zorlanabilirler. Semptomlarını azaltmak için genellikle hızlı ve etkili önlemler almaları gerekir. Eğer bir işverenseniz, iş yerinizi astımlı çalışanların ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde değiştirerek yardımcı olabilirsiniz.
- Kişi periyodik muayeneler, solunum testleri ve düzenli kontrollerle takip edilmelidir. Ayrıca tansiyon aleti veya stetoskop kullanarak kan şekeri seviyesini, kan basıncını ve kalp atış hızını düzenli olarak izleyerek sağlık parametrelerini günlük olarak takip etmelidirler.
- İşin doğası gereği tetikleyici faktörün düzenli olarak ölçülmesi ve sürecin önlemler bağlamında değerlendirilmesi çalışan deneyiminin iyileştirilmesine yardımcı olabilir.
Daha Fazla Bilgi Alın